Regulacja temperatury ciała stanowi ważny mechanizm fizjologiczny zabezpieczający zdolność organizmu do utrzymania równowagi wewnętrznej. Utrzymywanie właściwej temperatury ciała jest istotne dla m.in. prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych i niektórych procesów immunologicznych. Temperatura ciała człowieka ulega zmianom w ciągu całego dnia i zależna jest od pory dnia i aktywności, z reguły niższa rano kiedy metabolizm człowieka jest wtedy spowolniony, wzrasta w ciągu dnia do najwyższej w okolicy godzin 16-18 gdy organizm pracuje na najwyższych obrotach. U kobiet dodatkowo obserwuje się zmiany temperatury zależnie od cyklu menstruacyjnego. Ośrodek termoregulacji znajduje się w podwzgórzu i składa się z dwóch ośrodków: przedniego regulującego utratę ciepła i tylnego regulującego zatrzymanie i stymulację wytwarzania ciepła w organizmie. To właśnie ono odpowiada za utrzymanie przez ciało równowagi pomiędzy wytwarzaniem ciepła, a jego utratą. Wtargnięcie do wnętrza organizmu chorobotwórczych mikroorganizmów uaktywnia komórki układu odpornościowego, które zaczynają wytwarzać specjalne białka. Ich zadaniem jest zaalarmowanie ośrodka termoregulacji, który podwyższa ciepłotę ciała. Ma to swoje ważne uzasadnienie. Jak się okazuje, aktywność komórek odpornościowych organizmu jest największa w temperaturze sięgającej nieco ponad 38°C. W podwyższonej temperaturze zmniejsza się też w osoczu stężenie żelaza i cynku, co z kolei hamuje rozwój drobnoustrojów. Kolejna zaleta to przyspieszenie przemiany materii, które sprzyja szybszemu oczyszczaniu ciała z toksyn.
"Temperatura ciała zależy od wielu czynników: techniki pomiaru (temperatura w ustach i w odbytnicy jest zwykle o 0,5–0,8°C wyższa niż mierzona pod pachą), pory dnia, osobniczych właściwości organizmu (wiek, intensywność procesów metabolicznych), uprzednio zażywanych leków przeciwgorączkowych lub kortykosteroidów. Średnia temperatura ciała wynosi 36,8°C z wahaniami w ciągu doby ok. 1,3°C (maksimum ok. godziny 18 po południu, a minimum ok. godziny 3 rano). Na ogół gorączkę stwierdza się, gdy ranna temperatura ciała przekracza 37,2°C, a w ciągu dnia przyjmuje wartości powyżej 37,8°C. W praktyce często przyjmuje się za gorączkę stany przekraczające 38°C, nazywając mniejsze zwyżki temperatury stanami podgorączkowymi." - źródło: ZBIGNIEW S. PAWŁOWSKI - Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym
Wystąpienie gorączki jest zaburzeniem regulacji temperatury organizmu który próbując zwalczyć działanie czynników patogennych dąży do zachowania temperatury wyższej niż temperatura prawidłowa. Gorączka do złożony zespół reakcji organizmu, który ma na celu wspomóc układ immunologiczny w walce z infekcją. Gorączkę mogą wywołać bakterie, wirusy, grzyby, alergeny, ciała obce czy chemikalia. Wzrost temperatury to informacja dla nas że w organizmie dzieje się coś niepokojącego
Przyczyny gorączki mogą mieć różne podłoże, rozróżnia się pięć podstawowych rodzajów:
gorączka pochodzenia bakteryjnego
gorączka wywołana przez proces nowotworowy
stany gorączkowe wywołane przez zaburzenia immunologiczne
gorączka o przyczynach endokrynologicznych, metabolicznych i polekowych,
inne rodzaje gorączek, w tym gorączka symulowana i gorączka o nieustalonej przyczynie
Choć gorączka jest ważnym czynnikiem wspomagającym zwalczanie infekcji, zbyt wysoka znacznie pogarsza samopoczucie pacjenta, a w ostateczności może prowadzić nawet do zgonu. Szczególnie niebezpieczne są gwałtowne narastania i spadki gorączki oraz jej wzrost powyżej 41°C. Dochodzi wtedy do zaburzenia funkcjonowania organizmu i nieodwracalnego uszkodzenia struktury białek (denaturacja). Przyjmuje się, że skrajna temperatura ciała człowieka, którą będzie on w stanie wytrzymać to 42 – 43 °C. Powyżej tej wartości dochodzi do ścinania się białka, a w konsekwencji do śmierci. Z tego właśnie względu częsty pomiar temperatury ciała w trakcie trwającej infekcji lub choroby powinien być normą i stanowić stały element leczenia.